Türk vatandaşları ve doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler, Türkiye ile Sosyal Güvenlik Anlaşması imzalanmış olsun veya olmasın, yurtdışında çalıştıkları süreler ile işsizlik ve ev kadınlığı sürelerini ülkemiz sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik, malullük, yaşlılık ve ölüm durumlarında Türkiye'de geçmiş hizmet gibi değerlendirebilirler. Bu sayede, yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız, emeklilik şartlarını sağladıklarında Türkiye'den de emekli olabilirler.
Yurtdışında ikamet eden kadınlar, medeni durumlarına bakılmaksızın, sigortalılık süreleri dışındaki yurtdışında geçirdikleri sürelerin istedikleri kadarını "ev hanımı" olarak yurtdışı emeklilik işlemleri için borçlanabilirler. Erkekler ise yurtdışında çalışarak geçirdikleri süreleri ve bu süreler arasında veya sonunda bir yıla kadar olan işsizlik sürelerini yurtdışı borçlanmasında değerlendirebilirler.
Yurt Dışı Hizmet Borçlanması Talebinde Bulunabilmek İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
• 18 yaşının doldurulmuş olması şartı aranmaktadır. Bu nedenle 18 yaşının doldurulmasından önceki yurtdışında sigortalı veya ev kadını olarak geçirilen süreler borçlanılamayacaktır.
• Yurtdışında geçirilen sürelerin Türkiye’de çalışılmış gibi sayılması için borçlanılması istenen sürelerde Türk vatandaşı olmak ve yazılı başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmak zorunludur.
• Yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin borçlanılmasında kanunda herhangi bir kısıtlamaya gidilmemiş, yurt dışında ev kadını olarak bulunanlar sigortasız olarak geçirdikleri tüm süreleri diledikleri kadar borçlanabileceklerdir. Bu süreler işsizlik süresi veya boşta geçen süre olarak değerlendirilmeyecektir.
• Ancak ev kadınları tatil ya da başka herhangi bir nedenle Türkiye ‘de bulundukları dönemleri borçlanamayacaklardır. Kısmi borçlanma da mümkün olup, ev kadınları emekliliğine yetecek kadar olan kısım için borçlanma talebinde bulunabilirler.
• Ev kadını olarak borçlanacakların dışında borçlanma talebinde bulunacak olanlar ancak; bulundukları ülke mevzuatına göre çalışılmış ya da çalışılmış olarak sayılan süreleri (işsizlik ödeneği, bakım süreleri, hastalık ödeneği süreleri gibi) borçlanabileceklerdir.
• Yurt dışında işsiz olarak geçirilen sürelerin tamamının borçlanılması da mümkün olmayıp, 3201 sayılı Kanunun 1. Maddesine göre ancak sigortalılık süreleri arasında veya bu sürelerin sonunda her birinde 1 yıla kadar olan işsizlik süreleri borçlanılabilecektir.
• Belirtilen şartları sağlayabilenler hizmet sürelerini belgelendirerek kuruma yazılı olarak başvurabileceklerdir.
• İlgililer başvuru dilekçeleri ile birlikte hizmet sürelerini belgelendirmek zorundadırlar.
• Borçlanma başvurusunda bulunanlar, yurtdışında geçen ve borçlanmaya esas olacak süreleri yönetmeliğin 9. Maddesinde belirtilen sigortalılığın belgelendirilmesine ilişkin belgelerden durumlarına uygun olanını, Kuruma ibraz etmekle belgelendirme mecburiyetlerini yerine getirmiş olurlar.
3201 Sayılı Kanuna Göre Yurtdışı Borçlanması Yapamayacak Olan Kişiler
1- Sosyal Güvenlik Kurumları tarafından kendilerine veya hak sahiplerine aylık bağlanmış olanlar
2- Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce geçen süreleri değerlendirmek isteyenler
3- 3-İstisna akdi çerçevesinde Almanya ‘da istihdam edilenler
4- 4-Geçici olarak yurtdışına çalıştırılmak üzere gönderilen ve 5510 sayılı yasaya göre 4/a kapsamında sigortalı sayılanlar
NOT: “Mavi kart sahibi” olarak bilinen doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da sonradan vatandaşlıktan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir ülke vatandaşlığını kazananların, Türk vatandaşlığında geçen çalışma sürelerine ait borçlanma talepleri kabul edilir.
Yurtdışı Hizmet Sürelerinin Yurtiçi Hizmet Süreleri ile Çakışması Durumu
Yabancı ülkedeki çalışmalar ile çakışan yurt içi prim ödeme sürelerinden hangisinin iptal edileceği hangisinin geçerli sayılacağı konusunda sosyal güvenlik anlaşması yapılan ülkeler ve anlaşma yapılmayan ülkeler olarak ayrım yapmak gerekecektir.
Sosyal güvenlik anlaşması yapılan ülkeler ile ülkemizdeki prim ödeme sürelerinin çakışması halinde ülkemizdeki prim ödeme süreleri iptal edilecek ve yurt dışı çalışma süreleri talep halinde borçlanılabilecektir.
Borçlanılan Süreler 5510 Sayılı Yasanın 4. Maddesine Göre Hangi Kapsamda Değerlendirilir?
3201 sayılı yasa kapsamında borçlanma talebinde bulunanların borçlandıkları yurt dışı hizmetleri Türkiye ‘de son defa hangi kapsamda sigortalı sayıldıklarına bağlıdır.
Türkiye’de son hizmeti ve prim ödemesi 5510 sayılı yasanın 4/1-a kapsamında olan sigortalının borçlandığı süreler de bu kapsamda 4/1-a sigortalısı sayılacaktır.
Son primi 4/1-b kapsamında yatırılmış olanlar ve Türkiye’de daha önce herhangi bir sigorta koluna prim ödememiş olanlar 4/1-b kapsamında sigortalı sayılacaktır.
Yurtdışı Borçlanma Aylıkları Hangi Şartlarda Kesilir?
Yurtdışında sigortalılık veya ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığına hak kazananlara bağlanan aylıklar; sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir ülkede çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başladıklarında ve 5510 sayılı Kanunun sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmasına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına göre sigortalı olarak çalışmaya başladıkları anda bu tarihten itibaren aylıkları kesilmektedir.
Comments