Vasiyetname, bir kişinin irade beyanıyla tek taraflı olarak yaptığı ölümüne bağlı bir tasarruftur. Ölüm sonrası etkisini gösteren bu tasarrufların hüküm ve sonuçlarını belirlemek için kanun koyucu sıkı şekil şartları koymuştur.
Kanun koyucu, ölüme bağlı tasarrufların kurulması için iki farklı şekil şartı öngörmüştür. Bunlardan biri, mirasbırakanın tek taraflı olarak gerçekleştirdiği ve geri alabilme hakkına sahip olduğu vasiyetname (MK 531-544) iken diğeri iki taraflı, bağlayıcı özelliği olan miras sözleşmesidir.
Vasiyetname, resmi şekilde, mirasbırakanın el yazısıyla veya sözlü olarak yapılabilir.
Resmi Vasiyetname Nedir ve Geçerlilik Şartları Nelerdir?
Resmi vasiyetname, iki tanığın katılımıyla resmi bir memur tarafından düzenlenir. Bu memur, sulh hakimi, noter veya ilgili yetki verilmiş başka bir görevli olabilir. Mirasbırakan, isteklerini resmi memura bildirir. Memur, vasiyetnameyi yazarak veya yazdırarak ve mirasbırakana okuyarak imzalatır. Vasiyetnameye tarih atarak imzalarlar. Mirasbırakan, vasiyetnamenin içeriğini tanıklara bildirmek zorunda değildir.
Mirasbırakan vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde okur ve mirasbırakanın son arzularını içerdiğini beyan etmesini sağlar. Tanıklar, bu beyanın kendilerinin huzurunda yapıldığını ve mirasbırakanın tasarrufa ehil olduğunu vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak imzalarlar.
Resmi vasiyetnamenin geçerli olması için belirli şartlar bulunmaktadır. Bunlar arasında, resmi memurun varlığı (sulh hakimi, noter vb.) ve iki tanığın huzurunda yapılması bulunmaktadır.
El Yazılı Vasiyetname Nedir ve Geçerlilik Şartları Nelerdir?
El yazılı vasiyetname, tamamen mirasbırakanın el yazısıyla yazılmalıdır ve yapıldığı tarih ile mirasbırakanın imzasını içermelidir.
El yazılı vasiyetname düzenlemenin avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.
En önemli avantajı, düzenlemenin son derece kolay olmasıdır. Bir kişi, el yazısıyla yazabilen herhangi biri, başkalarının yardımına ihtiyaç duymadan vasiyetname hazırlayabilir. Ayrıca, el yazılı vasiyetname hazırlamanın herhangi bir maliyeti yoktur; hatta bir duvara bile yazılabilir. Örneğin, bir kişi hastane yatağında yatarken son arzularını duvara yazabilir. Ancak, el yazılı vasiyetname düzenlemenin dezavantajları da vardır. Örneğin, bu tür vasiyetnamelerin kolayca tahrip edilebilir olmasıdır; biri el yazılı vasiyetnameyi yırtıp çöpe atabilir.
El yazılı vasiyetnamenin şartları şunlardır:
Vasiyetname, miras bırakanın el yazısıyla yazılmalıdır. Bu, bir başkasının vasiyetnameyi yazıp imzalayamayacağı anlamına gelir. Okuma yazma bilmeyenler veya görme engelliler el yazılı vasiyetname hazırlayamazlar.
Kişinin vasiyetname yapma amacı olmalıdır. Eğer kişinin niyeti vasiyetname yapmak değilse, yazı geçersiz sayılır. Kişinin vasiyetname yapma amacıyla yazdığı ispatlanmalıdır.
Vasiyetnamede tarih yer almalıdır. Tarih, vasiyetnamenin yapıldığı yılı, ayı ve günü belirtmelidir. Eklemeler yapıldığında da tarih yazılmalıdır.
Vasiyetnamede miras bırakanın imzası olmalıdır. İmza, el yazısıyla atılmalıdır. Mutlaka imza atılması gerekmez; altına "babanız" gibi bir ifade de yazılabilir. İmza, metnin sonuna atılmalıdır.
El yazılı vasiyetname, güvenliği sağlamak amacıyla bir yere teslim edilebilir. Notere, sulh hakimine veya yetkili bir memura açık veya kapalı olarak teslim edilebilir.
Önemle belirtmek gerekir ki;
· Görme engelli kişiler el yazılı vasiyetname düzenleyemezler.
· El yazılı vasiyetname okunaklı olmak zorunda değildir.
· El yazılı vasiyetname bilgisayarda yazılamaz.
· Elektronik imza veya mühür vasiyetname için geçerli değildir; mutlaka el yazısıyla imza atılmalıdır.
· Okuma yazma bilmeyenler el yazılı vasiyetname düzenleyemezler. Bu durumda kişi resmi vasiyetname düzenleyebilir.
Sözlü Vasiyetname Nedir ve Geçerlilik Şartları Nelerdir?
Sözlü vasiyetname, mirasbırakanın sözlü olarak ifade ettiği ve bir ya da birden fazla şahit huzurunda yapılan vasiyetname türüdür. Özellikle acil durumlarda veya yazılı belge hazırlama imkanının olmadığı durumlarda kullanılır. Ancak, sözlü vasiyetnamenin geçerliliği ve kabul edilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekir.
Sözlü vasiyetnamenin geçerliliği için genellikle şu şartlar aranır:
· Mirasbırakanın tasarruf ehliyetine sahip olması gerekir. Yani, vasiyetnamenin yapıldığı sırada zihinsel ve ruhsal olarak sağlıklı olmalıdır.
· Sözlü vasiyetnamede şahitlerin huzurunda yapılması önemlidir. Şahitler, mirasbırakanın vasiyetini işittiklerini beyan etmelidirler. Genellikle en az iki şahit bulunması gerekebilir.
· Mirasbırakanın vasiyetini açık ve net bir şekilde ifade etmesi gerekir. Tasarrufun ne olduğu, kime yönelik olduğu ve ne şekilde gerçekleştirilmesi gerektiği açıkça belirtilmelidir.
· Şahitlerin vasiyeti işittiklerini teyit etmeleri ve mirasbırakanın vasiyeti irade ettiğini onaylamaları önemlidir.
· Sözlü vasiyetnamenin yapılmasının nedeni, yazılı belge hazırlama imkanının olmaması veya acil durumlardır. Bu durumlar, sözlü vasiyetnamenin geçerliliğini destekleyebilir.
Yabancı Ülkelerde Düzenlenen Vasiyetnamelerin Türkiye'deki Hukuki Durumu
Yabancı ülkelerde, o ülkenin yasalarına uygun olarak yapılan vasiyetnameler Türkiye'de de geçerlidir. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'a göre, hukuki işlemler ilgili ülkenin hukukuna uygun olarak yapılabilir. Ayrıca ölen kişinin milli hukukuna uygun olarak yapılan vasiyetnameler de geçerlidir. Türk mahkemeleri, ölenin milli hukukunu araştırarak karar verirler.
Yani bir yabancı, yurtdışındaki bir noter veya ülkesinde el yazısıyla yaptığı vasiyetnameler Türk Hukuku'na göre geçerlidir. Ancak bu vasiyetnamelerin yabancı ülkede mahkeme tarafından onaylanması ve Türkiye'de de geçerli olması için hukuki işlemlerin yapılması gerekir.
Mirasçıların önünde iki seçenek bulunmaktadır. Kişiler vasiyetnamenin düzenlendiği ülkede açılmasını ve tasdikini isteyebilecekleri gibi, yabancı ülkede düzenlenen vasiyetnamenin Türkiye’de veya Hollanda'da açılmasını ve yerine getirilmesini de talep edebileceklerdir. Ancak bir ülke mahkemelerince açılmış vasiyetnamenin diğer bir ülkede geçerli olabilmesi için o ülkede tanıma/tenfizinin yapılması gerekecektir.
Vasiyetnamenin geçerlilik konusunda sorun yaşamamak ve vasiyetin en etkin şekilde yerine getirilmesini sağlamak için Türk Hukuku Avukatlarından danışmanlık alması son derece önemlidir.
Comments